‘De bedoeling van verschillen’
Omarm de verschillen
Honderdzestig keer per dag ergeren wij ons. Aan een ander of aan een situatie. Dat betekent concreet één irritatie per zes minuten. De bezoekers van de zestigste masterclass van Mind&Health kijken ongelovig om zich heen. Zo veel? Zo vaak? Spreker Ewald Theunisse: ‘Ja… dat is best veel negatieve en onnodige energie. En nu het goede nieuws: je kunt er anders naar leren kijken! En ik ga vertellen hoe…’
Deze zestigste masterclass heeft als titel De bedoeling van verschillen. De avond gaat over mensen, ergernissen, taal, vorm, inhoud en verbinding. Het vergroten van het onderling begrip is de missie van spreker Ewald Theunisse. Hij is directeur en medeoprichter van de BegripsAcademie. ‘Wij kijken altijd buiten de box. Willen bruggen slaan. Verbinding zoeken met de ander. Dat doen we op basis van mensenkennis en levenskunst. We willen zorgen voor meer verbinding, vertrouwen, bewegingsruimte én betere resultaten. En dit juist dánkzij verschillen tussen mensen.’
Overeenkomsten verbinden meer
Verschillen tussen mensen zijn de bedoeling, zo betoogt Ewald. Acht miljard aardbewoners en niet één is exact hetzelfde. Er zijn nul klonen. Dus dat is geen toeval. We zijn allemaal verschillend en toch hebben we veel met elkaar gemeen. Onze overeenkomsten verbinden ons meer dan onze verschillen. Toch is er veel onbegrip en ergernis over hoe andere mensen dingen doen, wat ze zeggen of vinden. Deze ergernis gaat voor tachtig procent over de vorm en niet over de inhoud. En juist over deze vorm valt veel te leren.
Mensen zijn geen type
Om ergernissen en irritaties te verminderen heeft Ewald twee tips. De eerste klinkt simpel; Laat je meningen en oordelen los. Daar word je gelukkiger van. Daarnaast ontvouwt hij de theorie van de vierstemmigheid. ‘Mensen zijn geen type. Ze hebben allemaal de beschikking over vier vormen. Vier verschillende stemmen. Vier manieren van onszelf uitdrukken. We spreken eigenlijk vier talen als mens. Hoe meer we die talen kennen en begrijpen, hoe beter we ons kunnen verplaatsen in de ander en hoe minder we ons aan de ander ergeren. Wij noemen dat vierstemmigheid. Als je die vier stemmen kent, de taal snapt die daarbij hoort en zelf kunt toepassen, wordt je leven echt makkelijker, leuker en verbindt je je meer met de ander.’
Vierstemmigheid leren kennen
De vier stemmen (profielen) hebben alle een eigen gedrag, gevoel en communicatie. Als je de vier stemmen begrijpt en kan toepassen, heb je minder conflicten. En dat maakt je leven makkelijker.De Beslisser, de Verbinder, de Bedenker en de Bewaker zijn de vier profielen die samen alle stemmen vertegenwoordigen. Ieder mens heeft al deze vier stemmingen in zich. Niet allemaal in dezelfde verhoudingen.
DE BESLISSER
verlangen: resultaat & rendement
houding: leidend & autonoom
gedrag: doelgericht & efficiënt
taal: direct & kort
Mensen die in deze stemming zijn hebben vergelijkbaar gedrag, gevoel en communiceren op dezelfde manier. Uit onderzoek blijkt dat er ook duidelijke motivatoren en ergernissen te benoemen zijn die bij deze stemming horen.
Motivatoren:
- respect/erkenning
- duidelijkheid
- heldere doelen
- snelheid
- erkenning van positie
Ergernissen:
- traagheid
- te laat komen
- excuses en smoesjes
- uitweiden
- geen punt kunnen maken
- populair doen
DE VERBINDER
verlangen: harmonie & relaties
houding: empathisch & luisterend
gedrag: attent & behulpzaam
taal: tactvol & vriendelijk
Motivatoren:
- harmonie
- aandacht voor gevoelens
- sfeer
- gezelligheid
- behulpzaamheid
Ergernissen:
- niet luisteren
- binnenstormen
- hardheid/botheid
- drammen
- cynisme
- geen aandacht voor de mens
DE BEDENKER
verlangen: ideeën & vernieuwing
houding: oplossingsgericht
gedrag: speels & initiatiefrijk
taal: enthousiasmerend & optimistisch
Motivatoren:
- speelruimte
- uitdagingen
- vrijdenken
- complimenten
- enthousiasme
Ergernissen:
- moeten
- beknotting/begrenzing
- routine
- saai
- afwijzing
- genegeerd worden
DE BEWAKER
verlangen: regels & voorkomen van fouten
houding: beheerst & correct
gedrag: onderzoekend & observerend
taal: zorgvuldig & volledig
Motivatoren:
- rust
- overzicht
- complete informatie
- structuur
- heldere afspraken
Ergernissen:
- chaos
- lawaai
- fouten/onzorgvuldigheid
- onaangekondigde veranderingen
- haast/tijdsdruk
- emoties
- te weinig informatie
Al deze vier stemmingen hebben onderlinge relaties en staan soms tegenover elkaar. Alles wat de bedenker bijvoorbeeld motiveert, ergert de bewaker en vice versa. De verbinder en de beslisser zijn in gedrag, gevoel en communicatie ook elkaars tegenpolen. De stelling van Ewald is dat we alle stemmingen in ons hebben en dat we ze in verschillende situaties gebruiken. Ze zijn niet allemaal even ontwikkeld, maar we kunnen ze leren kennen en toepassen.
In de praktijk getoetst
Om dit duidelijk te maken maakt Ewald groepjes van vier mensen en laat deze met elkaar discussiëren over de situaties waarin de verschillende stemmingen optreden. De bedoeling is dat de groep samen tot uitspraken komt. Duidelijk is direct dat iedereen zijn of haar eigen voorkeursstemming heeft en ook op die manier denkt, voelt en communiceert. Deze oefening maakt de deelnemers duidelijk dat, als je ziet in welke stemming je gesprekspartner is, je direct ook snapt welke houding hij of zij heeft, welke woorden gebruikt worden en welke gevoelens daarbij horen. Deze informatie vergroot het onderlinge begrip.
Deelnemers leren elkaar beter kennen, begrijpen elkaar en daardoor komen ze sneller tot een gezamenlijke uitspraak of oplossing. Ook een latere oefening waarbij de deelnemers elkaar vragen stellen als: Waar heb je spijt van? Of Waar droom je van? zorgen voor meer begrip en verbinding.
Compassie is uitgangspunt
Ewald: ‘Op het moment dat we echt geïnteresseerd zijn in elkaar en open en oprecht nieuwsgierig zijn naar elkaars gevoel, mening en ervaring, komen we dichter bij elkaar. Ervaren we intimiteit. Zien we elkaar echt en verbinden we ons met elkaar. Als we zonder oordeel vragen stellen, komen we veel meer te weten. We kiezen vaak voor het zwaard, terwijl we ook met zachtheid kunnen communiceren. Daar komen we verder mee. Compassie is voor mij een belangrijk uitgangspunt. Mijn eigen grootste bevrijding is geweest dat ik afstand heb genomen van mijn oordelen, mijn meningen. De hele dag vond ik van alles over alles. Hoe heerlijk dat ik nu ruimte in mijn hoofd heb voor andere dingen.’
Stemmingen zijn aangeleerd
Kinderen kijken tot ze twee jaar zijn open naar de wereld. Ze hebben nog geen oordeel, geen mening over anderen en nog geen manieren aangeleerd om zich te wapenen. Dat komt allemaal pas als ze ouder worden. Dus je kunt wel zeggen dat de vier stemmingen aangeleerd zijn. ‘Als we opgroeien gaan we in iets geloven. We ontwikkelen angsten. De angst bijvoorbeeld dat we niet serieus genomen worden, de angst voor conflicten, afwijzing of chaos. We gaan daar dan ons gedrag op aanpassen. We vormen een mening om angst te voorkomen. Natuurlijk is dat een schijnveiligheid. Het zorgt er niet voor dat de angst verdwijnt. We veroorzaken juist dat wat we het meest vrezen. De situatie is dat we last hebben van onze eigen mening.’
De automatische piloot zit in de weg
Hoe komen mensen nu af van deze fundamentele angsten? Volgens Ewald is het belangrijk om niet overal wat van te vinden. Niet vast te zitten in overtuigingen en meningen die we in de loop van de tijd omarmd hebben. ‘Daarnaast is het belangrijk dat we ons realiseren dat we niet onze gedachten zijn. 97 procent van de tijd doen we alles op de automatische piloot. Ook bijna alle gedachten komen vanzelf, gebaseerd op eerdere ervaringen. We verifiëren eigenlijk zelden. We interpreteren.’ ‘Onthou’, zo zegt Ewald: ‘We zijn geen automaat.’ Daarnaast vindt hij het belangrijk om te onderstrepen dat onze kooi niet op slot zit. ‘Ons hoofd is vrij. Bij alles is het belangrijk te denken: Helpt dit mij? Wat brengt deze mening mij? Als het antwoord is niets, dan zou je het jezelf kunnen gunnen minder meningen te hebben.’
Ik ben oké
Ewald geeft nog wat tips om de weg in te slaan naar meer begrip en verbinding. ‘Hoe minder je vindt, hoe rijker je wordt.’ Ook zegt hij: ‘Ergernis is een keuze. Op elk moment kunnen we iets anders kiezen. Bekijk het eens van dezelfde kant.’ Aan het eind van de avond zijn de deelnemers aan de masterclass het met elkaar eens; begrijpen en begrepen worden is een universele wens. Iedereen zou graag willen denken en voelen; ik ben oké. Zonder mitsen en maren. Zonder voorwaarden of voorbehoud. Deelnemers praten nog lang na over de vierstemmigheid en stellen elkaar, nog ietwat onwennig, empathische vragen. ‘Ik ga deze tips echt toepassen’, zegt een deelnemer. Een ander vult aan: ‘Nu begrijp ik beter waarom het in mijn team soms stroef loopt. We zitten dan in een andere stemming.’ Als afsluiter zegt Ewald: ‘Leve het vraagteken. Dit leesteken is een uitgestoken hand. Is nieuwsgierig. En met oprechte, empathische vragen openen we het hart van de ander. Zo omarmen we de verschillen en laten we onszelf en de ander zien in het volle licht. Tel elkaars zegeningen en vier de verschillen. Want mens zijn is een gezelschapsspel waarbij niemand verliest…’
Ewald Theunisse is auteur van het boek De begripscode, spreker en mede-oprichter van De BegripsAcademie
.
Met dank aan Ewald Theunisse en Anneke Gilsing van Schrijflust (redacteur en schrijfster), de schrijfster van deze blog,
.
.
.
De blog is geïnitieerd door Mind&Health
.
.
.