Slaapstadia per slaapcyclus
De slaap kent vijf stadia met een cyclisch verloop. Terwijl je slaapt ben je onbewust echter je hersenen zijn wel heel actief!
Elke cyclus van vijf stadia duurt in totaal ongeveer 90 – 110 minuten. De cyclus wordt herhaald totdat je wakker wordt of wilt opstaan. In totaal doorloopt een mens per nacht vier tot zes cycli waarin deze vijf stadia worden gevolgd.
Elke cyclus doorloopt de volgende vijf stadia:
Eerste stadium: Inslapen
De overgang tussen waak- en slaaptoestand. Dit duurt maar enkele minuten. De lichaamstemperatuur daalt, de spieren ontspannen zich, de oogbeweging wordt langzamer en de hersenactiviteit neemt langzaam af. Je kunt in dit stadium nog gemakkelijk wakker worden door een geluid.
Tweede stadium: Lichte slaap
De slaap wordt iets dieper en dit duurt ongeveer 30 – 40 minuten. Het is het begin van de ‘echte slaap’ en je wordt dan ook niet zomaar wakker. De helft (50%) van de totale slaap bevindt zich in dit slaapstadium.
Derde stadium: Begin van de diepe slaap
Je bent dan erg ontspannen en niet zo gemakkelijk wakker te krijgen. De ademhaling wordt regelmatig, de hartslag vertraagt en de spieren ontspannen nog meer. Dit is de overgang naar de echt diepe slaap.
Vierde stadium: Diepe slaap
De slaap is nu erg diep en alle lichaamsfuncties staan op een laag niveau. Mocht je in deze fase worden gewekt dan zal je gedesoriënteerd zijn en even nodig hebben om goed wakker te worden. In het begin van de nacht duurt deze fase nog vrij lang en tijdens de volgende cycli wordt de duur steeds korter. In deze fase herstelt het lichaam zich. Als het goed is, bevindt ongeveer 15 – 20% van de totale slaap zich in de diepe slaap.
Vijfde stadium: REM-slaap
De fase van REM-slaap is bijzonder, waarbij REM de afkorting is van Rapid Eye Movement (snelle oogbewegingen). Tijdens dit stadium is het lichaam stil omdat de spieren als verlamd zijn (door een tijdelijke blokkade van de motorneuronen) de ogen bewegen razendsnel heen en weer. De ademhaling en de hartslag zijn onregelmatig en de bloeddruk stijgt. Ook zijn de hersenen heel actief. Dit kost allemaal veel energie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat in dit stadium dromen voorkomen. Een theorie is dat tijdens de dromen alle indrukken van de dag worden verwerkt en herinneringen in het geheugen worden opgeslagen.
De totale slaap beslaat meestal vier á vijf slaapcycli
De eerste drie slaapcycli, ofwel de eerste 4 tot 5 uur, wordt de kernslaap genoemd. Dan vindt namelijk het grootste deel van de diepe slaap en een belangrijk deel van de REM-slaap plaats. Deze fasen bepalen de kwaliteit van de slaap: de diepe slaap regelt het fysieke herstel terwijl de droomslaap zich richt op het verwerken van ervaringen en het verfrissen van de geest. De overige slaap, de laatste paar uur, is de restslaap.
Tijdens een nacht slapen lig je nooit helemaal stil. Je beweegt vaak tientallen keer per nacht, vaak om van lichaamshouding te veranderen. Dit gebeurt meestal in de lichte slaapfase, omdat je in de diepe slaapfase heel ontspannen bent en tijdens de REM-slaap alleen je ogen bewegen.
Uit: ‘Het 10 energizer handboek’ van Mind&Health, ontwikkeld door Albert Sonnevelt i.s.m. Peter Kuijper en Karen Frank i.o.v. Mind&Health.