Van tijd naar aandacht
Naast overvloedige informatie zijn er natuurlijk nog andere redenen voor stress. Vooral op de werkvloer. Daar blijkt in toenemende mate sprake te zijn van een nieuwe probleemgroep. Hooggeschoolden lijden aan wat wetenschappers ‘rolstress’ noemen: ze ondervinden steeds meer problemen om op het werk te blijven voldoen aan toenemende of tegenstrijdige verwachtingen.
Die voortdurende spanning die dit in ons brein veroorzaakt, zorgt niet alleen voor meer gevallen van burn-out, ook depressies, angst en verslaving worden hierdoor getriggerd. Volgens Elke (en daarin staat ze zeker niet alleen) bevinden we ons in een breincrisis. ‘Ons brein is niet gemaakt voor zoveel overprikkeling. Hierdoor blijft er weinig over voor de werkelijk belangrijke zaken.’
Ging het niet zo lang geleden nog om zoveel mogelijk klussen binnen minimale tijd te klaren, nu gaat het er vooral om dat we onze aandacht weer op één ding gaan richten. Multitasking, zo is inmiddels op alle fronten bewezen, werkt niet en maakt ons eerder dom dan efficiënt. Elke ontmaskert de mythe van timemanagement en benadrukt de kracht van gerichte aandacht: Het vermogen om vrijwillig een afgeleide geest tot de aandacht te brengen, bepaalt de basis van iemands wilskracht, karakter en beoordelingsvermogen. Wie deze kunst niet beheerst, kan nooit meester worden over zichzelf.
Zelfverbetering door zelfbeheersing
Ze vertelt over de bekende ‘marshmallow-test’ waarin verschillende kinderen een marshmallow kregen aangeboden en vervolgens mogen kiezen tussen deze nu op te eten of even wachten en er daarna als beloning twee te krijgen. Deze test laat zien dat de vaardigheid om behoeftebevrediging uit te stellen cruciaal is voor een succesvol en plezierig leven. De kinderen die zichzelf konden beheersen, bleken later beter te functioneren, zowel op school als sociaal. Ook konden ze beter omgaan met verdriet en hadden minder problemen met zaken als verslaving. Kortom: wanneer we dus in staat zijn om onszelf beter te beheersen, brengt dat ons dichter bij ons geluk.
Korte termijn bevrediging maakt ons zwakker. Ik denk aan de keren dat ik ’s morgens overweeg om me toch nog eens lekker om te draaien in plaats van mijn sportschoenen aan te trekken om een rondje te rennen. Hoe heerlijk dat omdraaien ook is, na het rennen voel ik me áltijd gelukkiger. Dat is op zich geen nieuws, maar het toch gewoon doen, blijft altijd weer een uitdaging. Door dit te blijven oefenen, word je sterker.
Driver’s seat
Het goede nieuws is dus dat we met de nodige (pro-)actieve zelfzorg de breincrisis ten goede kunnen keren. Elke: ‘Dit betekent dat we als eerste onze gewoontes eens grondig onder de loep moeten nemen.
Aangezien deze meestal nogal vastgeroest zijn, is hier een behoorlijke dosis lef voor nodig. Mensen klagen nu eenmaal liever dan dat ze eigen verantwoordelijkheid nemen. Maar juist die verantwoordelijkheid nemen, zorgt ervoor dat we zelf weer in de driver’s seat belanden.’
Elke overigens – walks her talk. Zelf toonde ze lef door een andere weg in te slaan. Als wetenschapper was ze vooral bezig met onderzoek en haar werk werd pas achteraf gelezen. Ze voelde steeds meer de behoefte om een brug te slaan tussen wetenschap, mens en maatschappij. Daarom besloot ze om de veilige muren van de wetenschapswereld te verruilen voor het onzekere pad van het ondernemerschap. Nu is ze zaakvoerder van Better Minds at Work dat met een bevlogen team zich inzet om veerkracht en energie op de werkvloer te vergroten. Ze ontmaskert de mythe van timemanagement, ontstaan vanuit de overtuiging dat tijd geld is. Een vergissing volgens haar. Nu gaat het om aandacht. Onverdeelde aandacht is ook in het bedrijfsleven van onschatbare waarde geworden.
Veerkracht
Om in de driver’s seat te blijven zitten, is vooral ook veerkracht nodig. Dit zorg ervoor dat we na iedere tegenslag, weer opstaan, het stof van ons afkloppen en weer vol goede moed doorgaan. Veerkracht is een skill die, wanneer Moeder Natuur ons die toevallig niet prettig heeft toebedeeld, we zeker zelf kunnen ontwikkelen. Elke daagt ons uit om de komende 48 uur middels de zogenaamde ‘helikopterview’ ons leven te bezien, met als idee: ‘To get the bigger picture’, zodat we onze gewoontes beter in kaart krijgen en ze vervolgens aanpakken. Ze geeft ons vier oefeningen:
- Het oefenen van onze zelfbeheersing door middel van zelfbeheersing. Ons brein is vaak impulsief en het liefst lui. Daag het daarom uit! Ga experimenteren door beloningen uit te stellen en kijk eens wat je kunt doen in plaats van direct in de stress te schieten (tot tien tellen of een paar keer diep ademen);
- Oefen je bewustzijn door letterlijk meer bewust te zijn. Probeer vaker te achterhalen wat je denkt terwijl je bijvoorbeeld in de file staat, tijdens routineklusjes of momenten van verveling. Word je bewust van je veelal negatieve gedachten en probeer eens te kijken of je dankbaarheid kunt oefenen voor wat er wél is (bijvoorbeeld het feit dat je überhaupt een auto hebt);
- Oefen om aandachtig en alert zijn. We zijn niet alleen ons primitieve brein, maar eerder ons frontale brein waarmee we bewust keuzes kunnen maken. Probeer alleen te singletasken en ervaar wat voor een uitdaging dat is. We zijn teveel geneigd om ons in de kleine onbelangrijke taken te verliezen, zodat we onvoldoende aan de belangrijke taken toekomen. Je brein trainen om te focussen is belangrijk, maar het is minstens zo belangrijk om het te ontzorgen en regelmatig geheel ontspannen dingen te doen zoals tuinieren, een tv-serie kijken of gewoon wat rond te lummelen, ook wel mindwandering genoemd. Durf daarnaast je notificaties wat vaker uit te zetten en laat je telefoon geen flipperkast zijn;
- Achterhaal je intrinsieke motivatie door jezelf af te vragen waarom je doet wat je doet. Als je dat goed weet, genereert dat energie en focus.
Na haar lezing viel mijn oog op een tekst achterop een tijdschrift: ‘Tegen de stroom ingaan, is de enige manier om bij de bron te komen. Go with the flow is natuurlijk heel ontspannen, maar om onszelf opnieuw uit te vinden, dienen we onszelf uit te dagen. En daar is lef voor nodig. Dit is niet voor niets ook het gedachtengoed van Mind&Health.
Met dank aan Elke Geraerts en Roxane Catz, de schrijver van deze blog
De blog is geïnitieerd door Mind&Health
Heeft deze blog je getriggerd, lees dan het boek van Elke Geraerts: